Jason Scorza | Mbylli sytë dhe imagjino një universitet. Nëse je një i diplomuar i një universiteti, do të jetë e vështirë të mos imagjinosh institucionin ku ke studiuar në vitet e rinisë. Me siguri do të shikoni disa ndërtesa jo shumë të qarta në kohë dhe distancë, por akoma të dallueshme. Mbaj sytë e mbyllur dhe do të fillosh ta ndjesh vendin, me shumë mundësi duke rikujtuar dhe aromën e librave të vjetër, ose të gatimit në kolegj, ose brendin e dezinfektuesve që pastronin librarinë. Mbaji sytë të mbyllur pak më gjatë. Nëse je një profesor apo administrator universiteti, atëherë mund të fillosh të imagjinosh institucionin aktual ku je. Por do të jetë e vështirë të shkundësh sirenat e nostalgjisë dhe në mënyrë të pashmangshme do fillosh të krahasosh godinat, kurrikulën dhe njerëzit e të tashmes me ata të viteve më impresionuese të tuat.
Nëse e vazhdon këtë eksperiment pak më gjatë, syri yt i mendjes mund të fillojë të vërdalliset te një nga universitetet historike dhe ikonike të së kaluarës, Universiteti i Bolonjës, Universiteti i Oksfordit madje dhe tek Universiteti i Cambridge (themeluar më 1209). Ndoshta ju keni vizituar një nga këto dhe jeni frymëzuar ndërkohë që shëtisnit në mesin e arkadave mesjetare, ose përgjatë Bridge of Sights, ose duke bërë shëtitje me varkë përgjatë Lumit Cam. Edhe nëse nuk keni eksperiencë personale në vende të tilla, imagjinata juaj mund të bëjë një përzierje romantike të sallave të mbuluara me dredhka dhe kuadrat me dritëhije.
Nëse zgjateni këtu apo nëse jeni frymëzuar të hapni sytë dhe të ktheheni në ditët e tashme plot me sfida dhe mundësi, nuk ka rëndësi se sa gjatë sytë tuaj janë mbyllur, me shumë mundësi ju nuk mundeni të vizualizoni universitetin e të ardhmes, universitetin disi të largët ose të pacaktuar të së ardhmes, universitetin që duhet akoma për të ardhur. Pse ndodh kjo gjë? Të kujtohesh për të menduar për të ardhmen, nuk vjen në mënyrë natyrale për shumicën e njerëzve dhe akademikët janë njerëz. Të izoluar siç ne jemi nga ndryshimi rigoroz i stinëve, ne zakonisht nuk vëmë mënjanë diçka për dimër, me aksese në kredite të lehta, maturia nuk na mëson ne të kursejmë në ditët me shi dhe të pandjeshëm ndaj ndikimit të konsumit tonë të burimeve natyrore, ne konsumojmë në mënyrë të pamatur pavarësisht rastit dhe deri tani kryesisht simbolike gjeste në drejtim të qëndrueshmërisë.
Të shkëputur nga rrënjët tona bujqësore po ashtu dhe nga sensi i përbashkët, ne kemi gjasa të gllabërojmë farën tonë të misrit, të mbingarkojmë veten me borxhe dhe të çojmë në reduktimin e lumenjve tanë, oqeaneve, minierat dhe pyjet. Brezat e ardhshëm, të cilët nuk kanë folur dhe as votuar në lidhje me zgjedhjet që ne bëjmë, po shohim tashmë vetëm veten e tyre. Dhe përse jo? Me dashje apo pa dashje, ne po përballemi me shumë sfida të së tashmes në shërbim të komuniteteve në ditët akademike të tashme. Dhe çfarë kanë bërë brezat e ardhshëm për ne? Aq pak sa duket, aq shumë nga ne janë përgatitur për të bërë për ta. Nëse duam të kujtojmë të ardhmen, çfarë e ardhme është ajo që duhet të kujtojmë? “E ardhmja është si çdo gjë tjetër, nuk është më siç ka qenë”, shkroi poeti dhe filozofi i famshëm Paul Valery. Nga kjo ai duket se do të thotë së pari, që e ardhmja e imagjinuar apo e parashikuar nga paraardhësit rrallë realizohet. Me të vërtetë, kur ne mendojmë për të ardhmen, është më e thjeshtë të tallesh me të kaluarën, zakonisht sepse teknologjia ose industria, ose popullsia kanë kryer në mënyrë dramatike atë që ishte parashikuar. Përqeshja është gati shumë e lehtë.
Diskursi i së ardhmes
Më kuptimplotë, megjithatë, Valery duket të thotë që diskursi i së ardhmes është në vetvete i parregulluar. “Ne nuk mund ta mendojmë atë në çdo shkallë besimi në përfshirjet tona”, shpjegoi ai. Jo vetëm që do të imagjinohet e sotmja ndryshe ose të parashikohen të nesërme të ndryshme por në varësi të shpirtit të moshës, njerëzit do të mendojnë për natyrën themelore të së ardhmes ndryshe.
Kur brezi ynë kujton të ardhmen, është zakonisht për të kënaqur imagjinatën tonë më të panjohurën. Qoftë ky një qytet i pazbuluar, e ardhmja e njerëzimit apo qoftë në mënyrë të rëndomtë, moti, ne e adhurojmë të luajmë rolin e parashikuesit të motit dhe të treguesve të furtunave. Pollyanna dhe Cassandra informojnë me radhë mendimet tona për të ardhmen. A do të na sjellë e ardhmja nesër një zbulim për zombit? A do të kolonizojë botë të tjera planeti Tokë për shkak të mungesës sonë të gatishmërisë, a do të shkatërrohet nga një asteroid endacak? Nga këto pikëpamje të njohura, e ardhmja është diçka të cilën duhet ta përqafosh apo diçka të cilën duhet ta kesh frikë dhe nëse është e mundur, të shmanget.
Megjithatë më pëlqen që të mendoj se sa më të qetët dhe ata që bëjnë më shumë llogari rreth nesh po urojnë dhe janë të aftë të parashikojnë një përqasje të së ardhmes duke kërkuar për të bërë më të mirën dhe të shmangin më të keqen, çfarëdo që ka gjasa të ndodhi dhe duke u bazuar mbi gjykimet mbi trendet mbizotëruese më shumë se sa mendimi utopik apo makthet skenarizuese. Megjithëse nuk ka asnjë mitologji të vetme apo një karakter që shërben si simbol për qetësinë dhe llogaritjen përgjatë së ardhmes, pasi katastrofa ka Cassandran e saj dhe progresi ka Pollyannan e saj, do të doja të nominoja Penelopen, gruan e heroit grek Odisea.
Penelope nuk ishte heroinë, sigurisht nga masat arkaike, por ajo ka përballuar qetësisht dhe me kompetencë në rrethana tepër të vështira. Si rezultat i mbrojtjeve të saj, një derë u mbajt e hapur për rezultatin më të mirë të mundshëm. Kishte më pak gjasa për kthimin e burrit të saj në Itakë ndërsa njëkohësisht parandaloi rezultatin më të keq të mundshëm, martesën me një kërkues të padenjë që padyshim do ta privonte djalin e saj nga trashëgimia e tij. Ky mendim i qetë dhe i konsideruar adaptiv është përfaqësuar edhe në vitin 1965, kur 5 liderët e jashtëzakonshëm akademik, nga pesë vende të ndryshme të botës, të thirrur në një mbledhje nga presidentët e universitetit, rektorët dhe zëvendëskancelarët. Kjo mbledhje shërbeu edhe si takimi inaugurues i Shoqatës Ndërkombëtare të Presidentëve të Universiteteve ose IAUP dhe si përurim i Kolegjit Wroxton, Kampusit Ndërkombëtar Fairleigh Dickinson në Oxfordshiren veriore.
Qëllimi ishte që të inkurajonin liderët e arsimit të lartë që të kujtojnë të ardhmen, jo si Cassandrat apo Pollyannat, po më tepër si Penelope. Asambleja e shquar e universitetit të presidentëve duke përfshirë dr. Peter Sammartino, presidentin e universitetit Fairleigh Dickinson SHBA, dr. Young Seek Choue presidenti i universitetit Kyung Hee, Republika e Koresë, presidenti i universitetit të Liberisë, dr. Jaime
Benitez, presidenti i universitetit të Puerto Rikos dhe Carlos P Romulo, presidenti i universitetit të Philippines. Folës të tjerë që ranë në sy në takimin historik më 1965 ishin edhe historian Arnold J Toynbee, financier Jean Paul Getty, ekonomistja Lady Barbara Ward Jackson, edukatorja ndërkombëtare Kenneth Holland dhe në mungesë për shkak të sëmundjes burri i shtetit Adlai Stevenson.
Procedura e atij takimi më pas u botua si Konferenca Ndërkombëtare e Fairleigh Dickinson për Arsimin e Lartë, e edituar nga Peter Sammartino (Fairleigh Dickinson University Press, 1965). Parashikimi i bërë më parë se të dilnin nga konferenca e vitit 1965 ishte dhe më i paqartë. Duke pranuar se ai dhe kolegët e tij po përjetonin një moment kyç në historinë botërore, dr. Young Seek Choue përshkroi dy të ardhme të mundshme për botën dhe për arsimin e lartë, njëri me hije të errëta dhe tjetri me një agim të ri të miqësisë njerëzore.
Në udhëkryq
Choue shpjegoi, “Tani jemi në udhëkryq. Një rrugë do të na drejtojë në humnerën e shkatërrimit total të tokës, nëse qeniet njerëzore përdorin armët e tyre vdekjeprurëse në mënyrë të papërgjegjshme.
Dhe tjetra do të na çojë në begati për brezat e ardhshëm, po ajo kërkon taksat, çmimi nuk ka vlerë monetare por dashurinë e njeriut, përkushtimin dhe sakrificën”. Sipas Choue, do t’i takonte lidershipit intelektual të botës, domethënë universiteteve, të promovonin bashkëpunimin, mirëkuptimin dhe perspektivat e përbashkëta të njerëzimit, duke zgjedhur agimin mbi muzgun, gjenezën mbi gjenocidin.
Në këtë moment poetik dhe filozofik, Choue ka kapur vizionin thelbësore të themeluesve të tjerë të IAUP dhe cili do të bëhet parimi lëvizës i organizatës, në të mirë të saj, për 50 vitet e ardhshme. Kjo është organizata që përkrahu Ditën Ndërkombëtare të Paqes, e themeluar nga Komisioni IAUP-OKB-së për Çarmatim të Arsimit, Zgjidhjen e Konflikteve dhe Paqen, dhe ndihmoi në lançimin e Universitetit për Paqe në Kosta Rika. Kjo është organizata që në partneritet me sekretarin e përgjithshëm të OKB-së Ban Ki-moon për të nisur programin e Kombeve të Bashkuara të Ndikimit akademik dhe për të krijuar, në partneritet me Institutin Ndërkombëtar të Arsimit dhe Fondacionit të Katarit, Seminarin WISE për Lidershipin e arsimit. Përveç kësaj, takimet ndërkombëtare dhe konferencat e IAUP vazhdojnë të promovojnë vizionin e diplomacisë akademike të themeluesve të tyre.
Për fat të keq, ne duket se nuk kemi buxhet nga udhëkryqi i përshkruar nga Choue në vitin 1965. Kështu ndodhi që nga 22 në 24 maj 2015, IAUP u kthye atje ku filloi gjithçka, duke mbajtur takimin e saj të 50-vjetorit në Oxfordshiren veriore, duke përdorur pjesën më të madhe të vendeve që mikpritën këtë organizim në vitin 1965 dhe duke ndjekur pak a shumë të njëjtin format.
Më shumë se 150 delegatë festuan atje, urtësinë dhe largpamësinë e themeluesve të IAUP-së. Megjithatë, përveç se panë 50 vitet e kaluara të historisë së organizatës, pjesëmarrësit gjithashtu panë përpara, në 50 vitet e ardhshme, duke dhënë mendimin e tyre se çfarë duhet të bëjë brezi aktual i liderëve akademik, që të përgatisë institucionet tona për sfidat dhe mundësitë që do kenë në vitin 2065.
Pasioni dhe bindja
Pika kryesore ishte nxjerrja në pah e adresës të dhënë nga dr. Inwon Choue, presidenti aktual i universitetit Kyung Heed dhe djali i anëtarit themelues dr. Young Seek Choue. Adresa e dr. Choue-s e titulluar “1965 Ëndrrat që vazhdojnë më tej”, krijuan respekt për vizionin e themeluesve për arsimin e lartë global. Megjithatë Choue vuri theksin mbi detyrat që ende shtrihen përpara për brezin aktual:
“Në vazhdimësi të ëndrrave gjysmë shekulli më vonë, do të pranoj se disa detyra duhen shqyrtuar ende. Detyra e bërjes së një kërkimi mbi vlerën e të qenit njeri dhe për universin e hapur së bashku me arritjet e civilizimit, detyrën për të folurin vazhdimisht mbi shpresën dhe dëshpërimin, një të ardhme të përbashkët për njerëzimin dhe detyrën për t’ia transmetuar pasionet dhe bindjet tona brezit tjetër. Kur fryma sfiduese e urtësisë kolektive globale shkakton detyra të tilla, historia e përsëritur mund të gjejë një rrugë të ndryshme. Do të thosha që kjo nuk është ajo çfarë kërkon epoka jonë. Mendoj gjithashtu se këto detyra ose qëllime janë një tjetër thirrje për arsimin e lartë”.
Ai që spikati gjatë mungesës së tij nga procedura ishte Michael Adams, ish-presidenti i universitetit Fairleigh Dickinson dhe ish-president i IAUP, të cilit i është dedikuar ky vëllim. Po aq shpesh sa Michael i referohej traditave të IAUP, dhe diturisë së themeluesve të saj, po aq shumë e shqetësonte e ardhmja e arsimit të lartë. Deri në vdekjen e tij të parakohshme në vitin 2012, ai kurrë nuk u ndal duke i kërkuar miqve dhe kolegëve të tij që të kujtoheshin dhe të përgatiteshin për të ardhmen. Dhe kjo është nga adresa inauguruese e Michael’s IAUP në vitin 2011, “Urat në kohë dhe hapësirë.
Duke nderuar të kaluarën, duke krijuar të ardhmen”, sepse koleksioni ynë i ri i eseve dhe fjalimeve merr titullin e tij, arsimi i lartë si një urë në të ardhmen. Çfarë do të thotë të jetë një urë për të ardhmen? Në kuptimin më minimal, kjo do të thotë se udhëheqësit akademik duhet marrë shumë seriozisht detyrimet tona morale për brezat – duke u bazuar te diskutimet dhe vendimet tona për mirëqenien e brezave që do të vijnë.
Kjo gjithashtu do të thotë duke marrë një pamje të përshtatjes drejt së ardhmes duke kryer punën më të vlefshme, të dobishme por shpesh të vështirë, madje edhe të rëndë, për të ruajtur dhe për të përmirësuar institucionet tona. Përveç kësaj, duke shërbyer si një urë për udhëheqësit e ardhshëm të arsimit të lartë duhet të reflektojnë mbi të ardhmen e ëndërruar për ne nga paraardhësit tanë, jo vetëm për të nderuar të kaluarën, por edhe në mënyrë që ne të mund të vazhdojmë me gjithë punën e mirë që mbetet për t’u bërë.
Unë besoj se dikush do të kujdeset, për sa kohë që ëndrrat tona janë me vlerë, pra le të përpiqemi të kemi sa më shumë besim te pasardhësit tanë në udhëheqjen akademike, ashtu siç paraardhësit tanë kishin te ne.
/ Gazeta Liberale /
