Për shumë nuk dimë asgjë, për të tjerët disa detaje të jetës, për të tjerët ende emri, apo ajo pseudonimi me të cilin është gërshetuar ekzistenca e tyre me zemrën e ndonjë artisti. Ato ishin gra të vërteta ose fryt i imagjinatës, por të gjitha muzat frymëzuese të përjetësuara mes vargjeve poetike, faqeve të letërsisë dhe veprave të artit. Pa to, ndoshta nuk do të kishin lindur disa vepra që ne i admirojmë, ose nuk do të kishin qenë të njëjta, sepse artistët nuk do të kishin mundur të shprehnin artin e tyre. Këtu janë disa nga më të famshmit në historinë e artit.

BOTTICELLI dhe SIMONETTA VESPUCCI

Botticelli (1445-1510), një artist i famshëm i Rilindjes, ishte i lidhur me Simonetta Vespucci (1453-1476), një fisnike italiane, “e denjë për bukurinë dhe pastërtinë e një engjëlli”. Ajo gjendet në kryeveprat e famshme të artistit: ajo mund të jetë Venera e Lindjes së Venusit (1485), por ajo është fytyra e Florës në pranverë (1482) dhe e perëndeshës së dashurisë në Venus dhe Mars (1483). Ajo vdiq shumë e re, në moshën 23-vjeçare, nga tuberkulozi. Botticelli, ndër dëshirat e tij të fundit, kërkoi të varrosej në kishën fiorentine të Ognissanti për të pushuar përgjithmonë pranë eshtrave të të dashurit të tij: kronikat më të fundit, megjithatë, tregojnë se eshtrat e saj u tërhoqën nga ujërat gjatë përmbytjes që goditi Firencen në vitin 1966.

RAFFAELLO SANZIO dhe MARGHERITA LUTI

Historia e Rafaelos (1483-1520), një nga artistët më të mëdhenj të Rilindjes Italiane, të lidhur me një grua misterioze, shpesh të pikturuar në veprat e tij më të rëndësishme. Ai, princi i arteve, që e donte të bukurën në të gjitha format e saj dhe kënaqësitë e jetës, u kap nga dashuria për Margherita Lutin, e njohur si la Fornarina. Gruaja e re ishte vajza e një bukëpjekësi nga Trastevere. Por asgjë nuk e përjashton, duke pasur parasysh modën e kohës, që ajo të ishte në fakt një kurtezane. Pikturat kushtuar gruas së famshme sigurisht që tregojnë anën më intime të Rafaelit, sferën e ndjenjave të tij, këngën e dashurisë. I famshëm është portreti i vajzës, vaj në panel, i quajtur La Fornarina, i ruajtur sot në Palazzo Barberini, në Romë, që daton në vitin 1520. Një detaj i bukur dhe domethënës i pikturës është byzylyku ​​në krahun e majtë të gruas, mbi të cilin lexojmë nënshkrimin e autorit, Rafael Urbinas, sigurisht shenjën e dashurisë së tij ndaj Fornarinës. Thuhet se ajo e donte Rafaelin deri në atë pikë sa, pas vdekjes së saj, e shqyer nga dhimbja, ajo u mbyll në manastirin Shën’Apollonia.

AUGUSTE RODIN dhe CAMILE CLAUDEL.

Auguste Rodin (1848-1917) ishte 45 vjeç dhe konsiderohej një “gjigant i butë”. Camille, nga ana tjetër, 20 vjeç, ishte vajza me kaçurrela rebele. E tyre ishte një histori dashurie që zgjati 10 vjet e që la gjurmë të pashlyeshme në veprat e të dyve. Camille përgatiti argjilën, gipsin, armaturën dhe modeloi duart dhe këmbët e subjekteve skulpturore të Rodinit. Por me kalimin e kohës Camille binte shpesh pre e paranojës: në periudhën e fundit ajo mendoi se Rodin donte të sabotonte karrierën e saj, t’i vidhte idetë e se ai madje kishte në plan ta vriste. Ajo u asgjësua aq shumë nga dhimbja, saqë madje shkatërroi disa nga kryeveprat e saj. Në fund ishte ajo që e prishi lidhjen. Në vitin 1913, pasi i vdiq i ati, i vetmi që, pavarësisht kohës, e kishte mbështetur në karrierën e saj si artiste, nëna dhe vëllai vendosën me dhunë ta mbyllnin në një spital psikiatrik, me akuzën e skizofrenisë. Por mjekët nuk diagnostikuan ndonjë sëmundje mendore. Ajo mbijetoi e internuar në azilin e Montfavet (Avignon, Francë) deri në vitin 1943, kur vdiq e harruar nga të gjithë.

GUSTAV KLIMT dhe ADELE BLOCH-BAUER

Kishte shumë gra që studiuan jetën private të Klimt-it (1862-1918), një prej artistëve më domethënës të Secesionit Vjenez, por vetëm një arriti ta kapte thellë: Adele Bloch-Bauer, vajza e një biznesmeni të pasur dhe gruaja e industrialistit Ferdinand Bloch. Klimt e kishte njohur gjatë pritjeve që familja Bloch-Bauer bënte rregullisht, por ideja e portretizimit të saj ishte nga bashkëshorti i saj Ferdinand, i cili, në vitin 1903, porositi një pikturë të plotë nga Klimt me Adelën si subjekt. Që nga ai moment artisti zhvilloi një pasion për të, i cili u bë muza e tij e madhe frymëzuese. Në fakt, tiparet e saj i gjejmë tek e famshmja Giuditta I, por edhe tek gruaja e puthjes më të famshme. Adele vdiq nga meningjiti në vitin 1925, në moshën 43-vjeçare.

AMEDEO MODIGLIANI dhe JEANNE HÉBUTERNE

Historia e Amedeo Modigliani (1884-1920) dhe Jeanne Hébuterne u zhvillua në Paris në atmosferën e Belle Époque. Për gruan ishte një dashuri e dhimbshme, parajsë dhe ferr në të njëjtën kohë. Kur familja e saj mësoi se vajza e saj e kishte lidhur veten me një personazh me një reputacion kaq të turbullt, ajo u mohua: Modi (siç quhej Modigliani) ishte në fakt artisti i mallkuar i momentit, bohem (jokonformist), provokues, pa para dhe i varur mga alkooli. Ajo, një grua e guximshme, e pafrenuar dhe rebele, pranoi të hiqte dorë nga penelat e saj dhe t’i thoshte lamtumirë karrierës si piktore për t’u bërë muza e tij me kohë të plotë. Përmes pikturave të tij, Modigliani i dha asaj gjithë atë bukuri që nuk kishte mundur t’i jepte në jetën reale. Në pikturat e shumta në të cilat portretizohet Jeanne, artisti vendosi t’i japë një aspekt tjetër të dashurit të tij: gruaja shfaqet si një figurë e largët, e përjetshme dhe pa vend, sytë janë melankolikë, ovale dhe fytyra e zgjatur, por ajo e Zhanës. figura mbetet e dallueshme. Një kuriozitet për disa nga këto piktura është i dukshëm duke vëzhguar sytë e gruas: në disa kanavacë janë pikturuar bebëzat e Jeanne-s, në të tjera jo. Kjo veçori është për faktin se artisti kishte vendosur të fillonte të pikturonte sytë e të dashurës së tij vetëm kur ai kishte njohur edhe shpirtin e saj. Por ai nuk jetoi mjaftueshëm: vdiq në moshën 35-vjeçare, nga tuberkulozi. Zhanën, e cila nuk e braktisi as për një moment, e pushtoi dëshpërimi. Një ditë pas vdekjes së të dashurit, në delir ajo u hodh nga ballkoni i shtëpisë së saj, duke e tërhequr zvarrë në vdekje edhe fëmijën që mbante.

SALVADOR DALÌ dhe GALA (Elena Dmitrievna D’jakonova).

Salvador Dalì (1904-1989) dhe Gala (1894-1982) u takuan për herë të parë në vitin 1929. Ai ishte një artist ekstravagant, ajo ishte shumë më tepër për të sesa dashuria e jetës: kishte në fakt shumë ndikim në jetën dhe veprën e piktorit, frymëzuese e surrealizmit të tij. Ajo ishte dyshja e tij, binjaku i tij … dhe nëpërmjet saj, ai mundi të afirmonte ekzistencën e tij. Dali, i emëruar markez nga mbreti Juan Carlos I, i dha asaj një kështjellë që ai vetë e kishte dekoruar, në Pubol, afër Girona, Spanjë. Në vitet e saj të fundit Gala vuante nga demenca senile, një sëmundje që rezultoi në përplasje të mëdha me Dalin: ajo vdiq në qershor 1982 dhe, pas balsamimit, u varros në kështjellë, ku prehet edhe sot. Kështjella u bë streha dhe burgu i Dalis, kur më pas e pushtoi një depresion i tmerrshëm. Burimi: fokus.it/ Përgatiti për botim: L.Veizi