Shoqata për kulturë dhe art “Tradita” – Tetovë e filloi implementimin e projektit “Mbrojtja e biodiversitetit të florës dhe të faunës në malin Sharr – imperativ shoqëror”. Veprimtaria e parë u realizua më 17.09.2024 në Shkollën e mesme ekonomike “8 Shtatori” në Tetovë. Me këtë rast u mbajt tribuna për domosdoshmërinë e mbrojtjes së florës dhe të faunës në malin Sharr.

Në këtë tribunë morën pjesë nxënësit e shkollës si dhe mësimdhënësit. Kryetari i Shoqatës “Tradita” Selam Sulejmani foli për rëndësinë e projektit dhe për fazat e realizimit të tij në komunën e Tearcës, në komunën e Tetovës dhe në atë të Bogovinës. Duke u bazuar në gjendjen e përtashme të florës, të faunës dhe të vegjetacionit të malit Sharr, ai theksoi se implementimi me sukses i projektit të sipërpërmendur do të ndikojë që institucionet kompetente të marrin masa përkatëse për mbrojtjen e tyre nga shkatërrimi i mëtejshëm.

Ndërkaq profesoresha Mireme Rushiti theksoi se zona malore e Sharrit shtrihet në pjesën perëndimore të Maqedonisë së Veriut, midis grykës së Kaçanikut në verilindje, luginës së Radikës në perëndim, fushëgropës së Pollogut në lindje dhe juglindje, kufirit shtetëror me Kosovën dhe Republikën e Shqipërisë në veriperëndim e perëndim si dhe luginës së Mavrovës në jug. Brenda kufijve të lartpërmendur, vargmalet e Sharrit kanë një gjatësi prej rreth 80 km dhe një gjerësi prej 10-20 km. Te “Maja e Diellit” ato arrijnë një lartësi prej 2748 m kështu që janë vargmale më të larta të Maqedonisë së Veriut dhe një nga më të lartat e Gadishullit Ballkanik. “Flora e malit Sharr është jashtëzakonisht e pasur. Të dhënat tregojnë se aty rriten rreth 2.000 lloje bimësh vaskulare që përbëjnë më tepër se gjysmën e florës në gjithë Maqedoninë Perëndimore. Pasuria e florës është rezultat i orografisë komplekse, gjeologjisë, klimës dhe pozitës gjeografike të malit Sharr. Sipërfaqet e Sharrit me biotopet e ndryshme janë shumë të pasura edhe me faunë. Në to jetojnë lloje të ndryshme të kafshëve të cilat ekskluzivisht janë të lidhura për biotope. Kjo  do të thotë se shtrirja e tyre është e ngushtë dhe ato u përkasin llojeve endemike. Ndërkaq, llojet e tjera që hasen në biotope të ndryshme kanë një shtrirje më të gjerë. Biodiversiteti nënkupton shumëllojshmërinë e formave të jetesës në tokë dhe  ndërvarësinë thelbësore të të gjitha gjallesave, duke përfshirë midis tjerash ato tokësore, detare dhe ekosistemet e tjera ujore dhe komplekset ekologjike në të cilat zona bëjnë pjesë” – theksoi midis tjerash profesoresha Mireme Rushiti.

Profesor Agron Salihi, në këtë tribunë u fokusua te faktorët shkatërrues të biodiversitetit në malin Sharr. Ai theksoi se shkatërrues kryesorë të florës dhe të faunës janë kushtet klimatike dhe dora e njeriut. “Kjo çështje në malin Sharr merr edhe një peshë më të madhe për vetë faktin se politikat shtetërore për mbrojtjen e specieve të rralla nuk gjejnë zbatim të duhur. Ndotja e ujërave, e ajrit, përdorimi intensiv i burimeve natyrore si përdorimi i tokës, zënia e tyre nga ndërtimet, hidrocentralet nëpër lumenjtë e Sharrit, shfrytëzimi pa kriter i pyjeve, gjuetia dhe peshkimi kanë qenë dhe mbeten faktorë kryesorë për shkatërrimin e një pasurie që e posedon mali Sharr” – theksoi profesor Agron Salihi.

Në këtë veprimtari që zgjoi interesimin e nxënësve dhe të pjesëmarrësve të tjerë, u tha njëzëri se biodiversiteti është jeta jonë, ndaj shkatërrimi i tij rrezikon të ardhmen e njerëzimit. Në këtë fazë të projektit, gjatë muajve tetor dhe nëntor 2024, Shoqata “Tradita” do të mbajë edhe tribuna të tjera në institucionet arsimore në territorin e Komunës së Tearcës dhe të Komunës së Bogovinës.

Projekti “Mbrojtja e biodiversitetit të florës dhe të faunës në malin Sharr – imperativ shoqëror” realizohet nga Shoqata “Tradita” në kuadër të projektit “Përdorimi i qëndrueshëm i burimeve natyrore (Korab-Koritnik-mali Sharr dhe Alpet Shqiptare), i mbështetur nga CNVP- PONT.

Shënim: Mbështetja e CNVP-s ndaj këtij publikimi nuk përbën miratim të përmbajtjes për arsye se përmbajtja është përgjegjësi e autorëve. CNVP nuk mban përgjegjësi për informacionet e këtij publikimi.

ЗДРУЖЕНИЕТО „ТРАДИТА“ ОРГАНИЗИРАШЕ ФОРУМ ЗА ЗАШТИТА НА БИОДИВЕРЗИТЕТОТ НА ФЛОРАТА И ФАУНАТА ВО ШАР ПЛАНИНА

Здружението за култура и уметност „Традита“ – Тетово ја започна реализацијата на проектот „Заштитата на биодиверзитетот на флората и фауната на Шар Планина – социјален императив“. Првата активност беше реализирана на 17.09.2024 година во средното економско училиште „8. Септември“ во Тетово. По тој повод се одржа трибина за неопходноста од заштита на флората и фауната на Шар Планина.

На оваа трибина учествуваа учениците и наставниците на училиштето. Претседателот на Здружението „Традита“ Селам Сулејмани зборуваше за важноста на проектот и фазите од неговата реализација во општина Теарце, во општина Тетово и во општина Боговиње. Врз основа на моменталната состојба на флората, фауната и вегетацијата на Шар Планина, тој нагласи дека успешното реализирање на споменатиот проект ќе влијае на надлежните институции да преземат соодветни мерки за нивна заштита од натамошно уништување.

Професорката Миреме Рушити, истакна дека планинскиот предел на Шар Планина се наоѓа во западниот дел на Северна Македонија, помеѓу Качаничката клисура на североисток, долината Радика на запад, Полошкото поле на исток и југоисток, државната граница со Косово и Република Албанија на северозапад и запад, како и долината Маврово на југ. Во горенаведените граници, масивот на Шар Планина е со должина од околу 80 km и ширина од 10-20 km. На „Титов Врв“ тие достигнуваат височина од 2748 m, така што тие се највисоките планински масиви во Северна Македонија и едни од највисоките на Балканскиот Полуостров.

„Флората на Шар Планина е исклучително богата. Податоците покажуваат дека таму растат околу 2.000 видови васкуларни растенија кои сочинуваат повеќе од половина од флората во цела Западна Македонија. Богатството на флората е резултат на сложената орографија, геологија, клима и географска положба на планината Шар.

Површините на Шар Планина со различните биотопи се исто така многу богати со фауна. Во нив живеат различни видови животни кои се исклучиво поврзани со биотопи. Тоа значи дека нивниот опсег е тесен и припаѓаат на ендемични видови, додека другите видови пронајдени во различни биотопи имаат поширок опсег.

Биодиверзитетот значи разновидност на облици на живот на земјата и суштинска меѓу-зависност на сите живи суштества, вклучувајќи ги меѓу другото копнените, морските и другите водни екосистеми и еколошките комплекси на чии области се дел“ – нагласи меѓу другото професорката Миреме Рушити

Професорот Агрон Салихи, на овој форум се фокусираше на деструктивните фактори на биодиверзитетот во Шар Планина. Тој нагласи дека главни уништувачи на флората и фауната се климатските услови али и човечката рака.

„Кога се работи за Шар Планина, ова прашање добива уште поголема тежина поради самиот факт што не се спроведуваат соодветно државните политики за заштита на ретките видови. Загадувањето на водите и воздухот, интензивното искористување на природните ресурси како на пример искористувањето на земјиштето, нивното окупирање од градби, хидроцентралите кај реките на Шара, користењето на шумите без критериуми, ловот и риболовот – биле и остануваат главни фактори за уништување на богатствата што го поседува Шар Планина“ – потенцира професорот Агрон Салихи.

Во оваа активност која предизвика голем интерес кај учениците а и кај другите учесници, едногласно им беше кажано дека биолошката разновидност е нашиот живот, па затоа неговото уништување ја загрозува иднината на човештвото.

Во оваа фаза од проектот, во текот на месеците октомври и ноември 2024 година, Здружението „Традита“ ќе одржи и други трибини во образовните институции на територијата на општина Теарце и општина Боговиње.

Проектот „Заштита на биодиверзитетот на флората и фауната на Шар Планина – општествен императив“ го спроведува Здружението „Традита“ во рамки на проектот „Коректно користење на природните ресурси (Кораб-Коритник-Шар Планина и Албанските Алпи), поддржано од CNVP – PONT.

Забелешка: Подржувањето на оваа публикација од страна на CNVP не значи и одобрување на нејзината содржината бидејќи содржината е одговорност на авторите. CNVP не е одговорен за информациите во оваа публикација.