Nuk mund të mendoj një këngë tjetër me trajektore të diçkaje të ngjashme si ajo e ”Hallelujah”, tha autori Alan Light për veprën ikonike të Leonard Cohen.
“Kur mendoni për himnet universale globale si ‘Imagine’ apo ‘Bridge Over Troublet Water’, ishin hite të menjëhershme. Por ‘Hallelujah’ fillimisht ishte refuzuar nga kompanitë, dhe pastaj krejtësisht u injorua kur doli”.
Kështu vazhdon legjenda e këngës së Cohen, e cila ka mahnitur breza dëgjuesish me një mistikë dhe peshë që e veçon. Ndoshta kjo është arsyeja pse Light, i lartpërmendur, shkroi një libër të tërë për këngën: ‘2012 The Holy Or the Broken: Leonard Cohen, Jeff Buckley dhe Unlikely Ascent of Hallelujah’. Është ai libër që shërben si bazë për dokumentarin e ri ‘Hallelujah: Leonard Cohen, A Journey, A Song’, i cili u shfaq premierë në festivalin e filmit ‘Tribeca’ në fillim të këtij muaji. Drejtuar dhe prodhuar nga Dayna Goldfine dhe Dan Geller, filmi merr një pamje mikro dhe makro të këngës dhe Cohen, së bashku me vendet e tyre përkatëse dhe thellësisht të ndërthurura në kulturë.
“Leonard Cohen, me pak fjalë, ishte profet”, tha Goldfine, i cili, së bashku me Geller, kanë një reputacion si dyshe që ka drejtuar shumë dokumentarë me fokus në muzikë, përfshirë ‘Ballets Russes’ të vitit 2005. “Leonard njihej për tekste dhe poezi që nuk i shkelë koha”, tha Goldfine. “Adreson shqetësimet tona më të thella në kërkim të ndërlidhjes dhe lëngimit për të vërtetën, tejkalimet dhe njohja e vështirësive të jetës”.
Derisa ‘Hallelujah’ mund të tingëllojë si standard i vjetër, apo himn parahistorik i kaluar ndër gjenerata, ishte shkruar në fakt në vitin 1983 me një tastierë ‘Casio’ elektrike. “Nuk ka tekstshkrues tjetër si Cohen’, thotë Light, duke iu referuar gjuhës që Cohen solli në artin e tij.
“Qasja e tij ndaj gjuhës dhe zanatit duket ndryshe nga puna e kujtdo tjetër. Dhe ato tingëllojnë të rrënjosura në poezi dhe letërsi, sepse ai studioi fillimisht si poet dhe romancier”.
Cohen shkroi pa pushim, duke grumbulluar 180 vargje vetëm për ‘Hallelujah’ gjatë procesit të shkrimit. Dramës së tij të qenësishme i shtohet vokali i thellë i versionit origjinal, me zërin e Cohen të thelluar pas vitesh konsumimi duhani.
Por ishte ‘Columbia Records’, në një zgjedhje të ngjashme me Decca Records që refuzoi Beatles-in e sapolindur në atë kohë për një kontratë diskografike në vitin 1962, që mori vendimin që ‘Hallelujah’ dhe albumi prej të cilit vinte, ‘Various Positions’, nuk kishin paketën komerciale që ata po kërkonin.
Ndërsa kronikat dokumentare, Cohen, u shtypën dhe përfundimisht u publikuan nga një etiketë e pavarur. “Leonardi dukej me njëfarë habie dhe argëtimi që kjo këngë që ishte hedhur poshtë dhe refuzuar nga shtëpia e tij diskografike vazhdoi të bëhej kënga e tij nënvizuese”, thotë Light duke komentuar reagimin e Cohen ndaj suksesit të saj të mëvonshëm. “Ai foli disa herë për ndjenjën e një hakmarrjeje ose drejtësie për mënyrën se si kënga u njoh dhe u konsiderua më vonë”. Versioni i Cohen nuk u fut në listat e ‘Billboard’ deri në vdekjen e tij më 2016 në moshën 82-vjeçare.
Arsyeja pse’ Hallelujah’ arriti lartësitë që arriti, është për shkak të një përzierjeje unike të versioneve shpikëse të kopertinës, ngjarjeve kulturore dhe një cilësie magjike që kënga pa dyshim e zotëron. Kërkoni këngën në ‘Spotify’ sot dhe është versioni i Jeff Buckley, jo ai i Cohen. Versioni i Buckleyt u fut në regjistrin kombëtar të Bibliotekës së Kongresit në vitin 2013. Më pas është këndvështrimi popullor i John Cale, artisti i parë që ribëri këngën në 1991.
Por, çuditërisht, kudondodhja moderne e këngës mund të gjurmohet në përdorimin e spikatur në ‘Shrek’, filmi i dytë më fitimprurës i vitit 2001, i cili në mënyrë efektive e futi ‘Hallelujah’ në nivelet e larta të kulturës popullore.
Viteve të fundit, ‘Hallelujah’ ka pasur dhjetëra hapësira në TV dhe filma (nga ‘Scrubs’ te ‘Zack Snyder’s Justice League‘) dhe është kënduar nga të gjithë, prej Bob Dylan te Bono. Komediania Kate McKinnon e këndoi atë në karakterin e ‘Hillary Clinton’ për të hapur episodin e parë të ‘Saturday Night Live’ pas zgjedhjes së Donald Trump president më 2016. Kjo pa u futur në bollëkun e konkurrentëve të konkursit të këngës nga ‘X Factor’ te ‘American Idol’. Nacionle.com
