Më 20 prill 2021 në sallën “Aleks Buda” të Akademisë së Shkencave të Shqipërisë u bë paraqitja zyrtare e dy veprave të botuara nga Akademia: “Fjalor i gjuhës shqipe” (i hartuar nga leksikografët Jani Thomai, Dhimtër (Miço) Samara, Hajri Shehu, Pavli Haxhillazi, Thanas Feka, Valter Memisha) dhe “Fjalor i gjuhës shqipe” i Aleksandër Xhuvanit.

Veprimtaria u përshëndet nga kryetari i Akademisë së Shkencave të Shqipërisë, akademik Skënder Gjinushi.

Kryetari përgëzoi autorët e fjalorit më të ri të gjuhës shqipe akademikun Jani Thomai në radhë të parë, profesorët Valter Memisha e Miço Samara, si dhe gjithë skuadrën e tyre shkencore, që përbëhet prej leksikografëve më të njohur të vendit tonë.

“Ky fjalor, për të cilin është punuar më shumë se dhjetë vjet, mbështetur në një traditë shumë të vlefshme që kanë fjalorët shpjegues të gjuhës shqipe, është një arritje e veçantë e botimeve tona akademike. Është i pari fjalor që është përgatitur duke pasur si pritës të parë shkollat, nxënësit dhe mësuesit, programet shkollore, duke plotësuar një nevojë parësore të tyre, në kushtet kur gjuha shqipe po zhvillohet si një gjuhë e hapur e ndërkomunikim intensiv me gjuhë të tjera.”, tha akad. Skënder Gjinushi.

Për “Fjalorin” e Aleksandër Xhuvanit që u përgatit nën kujdesin e prof. Memishës dhe me bashkëpunimin e punonjësve të Institutit të Gjuhësisë dhe Letërsisë, akad. Gjinushi tha se “Ky fjalor, pjesa më e madhe e të cilit ruhej në dorëshkrim, ka pritur gjatë, deri sa u bë e mundur të botohej. Është një vepër me rëndësi jo vetëm për të plotësuar personalitetin e gjuhëtarit të paharruar Aleksandër Xhuvani, por edhe për të pasuruar shqipen në pikëpamjen leksikore me një lëndë që vetëm një njeriu që e kishte lidhur jetën me gjuhën mund t’i binte në sy. Prandaj urime prof. Memishës dhe përgatitëses së botimit Engjëllushe Karaj.”

Akad. Skënder Gjinushi theksoi se megjithëse numri i leksikografëve shqiptarë, për shkak të disa reformave të projektuara gabim, ka ardhur duke u kufizuar, rezultatet e punës së tyre këto vite kanë dalë më në pah. Kjo edhe për shkak të përparësisë që u ka dhënë fjalorëve Akademia e Shkencave në politikën e vet botuese”

“Synimi ynë është që përmes fjalorëve të bëhet e njohur fuqia shprehëse e gjuhës shqipe jo vetëm në gjendjen e sotme, si gjuhë e njësuar, por edhe në rrjedhat e shekujve, prej fillimeve deri më sot.”, tha akad. Gjiinushi

Prof. Valter Memishaj paraqiti veprën “Fjalor i gjuhës shqipe” të prof. Aleksandër Xhuvanit, botim i përbashkët i Akademisë së Shkencave të Shqipërisë dhe i Akademisë së Studimeve Albanologjike.

Ai tha se “Fjalori i prof. Aleksandër Xhuvanit vjen e zë një vend të veçantë në fondin e leksikografisë së gjuhës shqipe. Aty gjejmë një pasuri leksikore e frazeologjike që shkon rreth 18.500 njësi (17.000 fjalë dhe 1.500 njësi frazeologjike). Fjalori pasqyron një pasuri arkivore me rëndësi të veçantë kombëtare, që shkon në rreth 45.000 skeda të tilla.”

Akad. Gjovalin Shkurtaj foli për “Fjalorine i gjuhës shqipe” që përmbush një kërkesë të domosdoshme të shkollës shqipe duke i pajisur shkollarët e brezit të ri me një fjalor të gjuhës shqipe, të përshtatshëm për moshën e shkallën e dijeve të nxënësve të këtyre shkollave, duke u vënë në dorë një mbarështim bashkëkohor e të nevojshëm, si me lëndën që përmban, ashtu edhe me mënyrën e trajtimit leksikografik, duke ndihmuar kështu që, krahas teksteve mësimore të gjuhës shqipe e të letërsisë dhe fjalorëve për gjuhë të huaja të fitojnë njohje sa më të mirë të pasurisë leksikore dhe frazeologjike të shqipes së sotme. “Vepra synon të jetë mbështetje themelore për formimin gjuhësor të nxënësve, sa më afër kërkesave të tyre, si në vëllimin e fjalësit, ashtu edhe, sidomos, në trajtimin leksikografik të fjalëve që përmban, në gjerësinë e strukturave kuptimore e të shpjegimeve të kuptimeve etj.” –tha akad. Shkurtaj.