Mirush Kabashi lindi më 17 prill 1948 në Shkodër, por u rrit në Durrës, ndërsa rrënjët i kishte nga Gjakova. Që fëmijë, magjia e filmit dhe skenës i ndezi dëshirën për të qenë pjesë e botës së artit. Siç tregonte vetë, mund të shihte të njëjtin film dhjetëra herë, vetëm për të vëzhguar aktorët dhe mënyrën se si ata ndërtonin personazhet.
U diplomua për aktrim në Akademinë e Arteve në vitin 1970 dhe nisi menjëherë punë në Teatrin “Aleksandër Moisiu” të Durrësit, ku për gati një çerek shekulli ndërtoi disa prej roleve më të paharrueshme të skenës shqiptare. Mes viteve 1991–1993 drejtoi edhe vetë këtë teatër.
Më pas, rrugëtimi i tij e çoi drejt Radio Televizionit Shqiptar dhe së fundi te Teatri Kombëtar, ndërsa paralelisht kontribuoi për vite të tëra si pedagog i “Mjeshtërisë së Aktorit” në Akademinë e Arteve.
Aktor që transformonte çdo rol
Me rreth 100 role në teatër e kinematografi, Mirush Kabashi spikati për forcën e interpretimit dhe aftësinë për t’i dhënë çdo personazhi identitet unik. Roli i Telit te komedia “Kartela e verdhë” (1976) ishte ndër të parët që e vuri në qendër të vëmendjes, ndërkohë që më pas ai shkëlqeu si Diafarusi në “I sëmuri imagjinar” të Molierit, apo në një varg rolesh të tjera komike e dramatike.
Kabashi ishte mjeshtër i gjuhës, plastikës dhe energjisë skenike. Ai vendosi standarde të reja në interpretimin e poezisë, duke u bërë një nga recituesit më të fuqishëm në historinë e artit shqiptar.
Viti 1997 shënoi një kulm të karrierës së tij: rolin e Sokratit në veprën “Apologjia e vërtetë e Sokratit”. Transformimi i tij në filozofin athinas u vlerësua si një interpretim i jashtëzakonshëm, aq sa Kabashi u nderua në Kajro me “Sfinksin e artë” – çmim i rrallë për një aktor shqiptar.
Me këtë rol, ai solli në skenë një akuzë të fuqishme ndaj tiranisë dhe padrejtësisë, të thënë me ironi, mençuri dhe intensitet emocional që i dha veprës dimension bashkëkohor.
Kontribut në film
Edhe pse teatri mbeti dashuria e tij e parë, Kabashi la gjurmë të rëndësishme edhe në kinematografi, sidomos me rolin e paharruar të Apostol Sakos në komedinë “Edhe ashtu edhe kështu” (1989). Ai interpretoi gjithashtu në filma si “Koncert në vitin 1936”, “Dora e ngrohtë”, “Radiostacioni”, “Zëvendësi i grave”, “Nata”, “Ne dhe Lenini” e shumë të tjerë.
Nderimet dhe çmimet
Gjatë jetës së tij artistike, Kabashi u nderua me disa nga titujt më të lartë të shtetit shqiptar:
Artist i Popullit
Artist i Merituar
Mjeshtër i Madh i Punës
Nderi i Kombit
“Doctor Honoris Causa” i Universitetit të Tetovës
Çmimet e tij kombëtare e ndërkombëtare janë dëshmi e talentit dhe përkushtimit të palëkundur.
Një jetë e prekur nga drama e historisë
Historia e familjes së tij u shënjua nga dhimbja: në vitin 1946, daja i tij Skënder Çela u ekzekutua pa gjyq nga Sigurimi i Shtetit. Vite më vonë, Kabashi u përpoq të gjente eshtrat e tij, duke nisur vetë kërkimet në Qafë-Plloçë të Pogradecit. Edhe pse nuk arriti ta realizonte këtë amanet, ky mision mbeti pjesë e rëndësishme e jetës së tij.
Largimi i tij – një boshllëk në skenë
Mirush Kabashi u nda nga jeta më 5 dhjetor 2023, në moshën 75-vjeçare, pas një sëmundjeje të gjatë. Lë pas dy fëmijë dhe një trashëgimi artistike të jashtëzakonshme.
Sot, dy vite pas ndarjes së tij, arti shqiptar e kujton me nderim një aktor që nuk u mbyll kurrë në kufijtë e një roli, por i dha teatrit shqiptar frymë, seriozitet, magji dhe një ndjeshmëri që ende prek publikun.
